Ziya Paşa beyitleri, muhteşem...

Canan gide rindan dağıla mey ola rizan

Böyle gecenin hayr umulur mu seherinde?

Sevgililer gitse, aşıklar dağılsa, şaraplar dökülse,

Böyle gecenin hayır umulur mu seherinde?

İdrak-i maâlî bu küçük akla gerekmez

Zira bu terâzi o kadar sıkleti çekmez.

Her şahs-ı harîmi Hak'a mahrem mi sanırsın

Her tac giyen çulsuzu Edhem mi sanırsın?

Dehri arasan binde bir âdem bulamazsın

Adem görünen harları âdem mi sanırsın?

Ayinesi iştir kişinin lâfa bakılmaz

Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde.

Aynası iştir kişinin söze bakılmaz,

Şahsın görünür aklının yüksekliği eserinde.

Sadık görünür kısvede erbab-i hiyanet

Murşîd sanılır vehlede eshab-i delalet.

Pek rengine aldanma felek eski felektir

Zîrâ feleğin meşreb-i nâ-sâzı dönektir.

Allah'a sığın şahs-ı halimin gazabından

Zîrâ yumuşak huylu atın çiftesi pektir.

Yaktı nice canlar o nezaketle tebessüm

Şîrin dahi kasd etmesi câna gülerektir.

Bed-asla necabet mi verir hiç üniforma

Zer-dûz palan ursan eşek yine eşektir.

Bed-maye olan anlaşılır meclis-i meyde

İşret, güher-i âdemi temyize mihenktir.

Nush ile uslanmayanı etmeli tekdîr

Tekdîr ile uslanmayanın hakkı kötektir.

Milyonla çalan mesned-i izzette ser-efrâz

Birkaç kuruşu mürtekibin câyi kürektir.

Milyonla çalanlar yüksek ve şerefli mevkilere yükseltilerek baş tacı edilir; 

birkaç kuruş çalan hırsız ise kürek cezasına çarptırılır.

İnsana sadakat yakışır görse de ikrah

Yardımcısıdır doğruların Hazreti Allah.

İnsana bağlılık yakışır, görse de [bunun aksi] kabul,

Yardımcısıdır doğruların Hazreti Allah.

Zannetmeyin ki ben Amasya'da paşalık yaptım

Gördüğüm yetimlere babalık yaptım.

Kalkın ey Felah-ı Vatan dediler, kalktık

Herkes oturdu, biz ayakta kaldık.

Bi-baht olanın bâğına bir katresi düşmez

Bârân yerine dürr-ü güher yağsa semâdan.

Afv ile mübeşşer midir eshâb-ı meratib

Kânun-i cezâ âcize mi hâs demektir?

En ummadığın keşf eder esrar-ı derunun

Sen herkesi kör, alemi sersem mi sanırsın?

En ummadığın kişi ortaya çıkartır sırlarını derindekinin

Sen herkesi kör, evreni sersem mi sanırsın?

İncinmemek istersen eğer mülk-i fenada

Bir kimseyi incitmemeğe hasr-ı meram et.

Erbab-ı kemali çekemez nakıs olanlar

Rencide olur dide-i huffaş ziyadan.

Olgun kişileri [bilgeleri] çekemez eksikliği olanlar

Gece kuşlarının gözü rahatsız olur ışıktan.

Asafın mikdarını bilmez Süleyman olmayan

Bilmez insan kadrini alemde insan olmayan.

Diyar-ı küfrü gezdim beldeler kâşâneler gördüm

Dolaştım mülk-i İslâmı bütün virâneler gördüm.

Müslüman olmayanların ülkelerini gezdim imar olunmuş gördüm,

Müslüman ülkelerini gezdim harabeler gördüm.

İkbal için ahbabı siayet yeni çıktı

Bilmezdik evvel bu dirayet yeni çıktı.

Gelecekte yükselmek için dostları çekiştirmek yeni çıktı,

Bilmezdik önceleri bu beceri yeni çıktı.

Bil illeti kıl sonra müdâvâta tasaddî

Her merhemi her yâreye merhem mi sanırsın?

Önce hastalığı teşhis eyle; ancak ondan sonra deva için çareler ara.

Her merhemi her yaraya iyi gelecek sanırsan aldanırsın

Âciz olanın ketm olunur hakk-ı sarîhi

Mahmîleri her yerde himâyet yeni çıktı

Güçsüz olanın en belirgin hakkı saklı tutulur,

himaye görenleri her yerde korumak yeni çıktı

Sirkat çoğalıp lâfz-ı sadakat modalandı
Namus tamam oldu hamiyyet yeni çıktı

Hırsızlık çoğalıp sadakat sözü moda haline geldi, 

Namusu bitirdik, hamiyyet yeni çıktı

Düşmanlara ahbâbını zemm oldu zerafet
Dildardan ağyâra şikâyet yeni çıktı

Düşmanlara dostları yermek bir incelik oldu; 

Başkalarına gönül dostlarından şikayet yeni çıktı

Sâdıkları tahkîr ile red kaide oldu
Hırsızlara ikram ü inayet yeni çıktı

Sâdık kişileri aşağılama, reddetme benimsenir oldu; 

Hırsızlara ikram ve yardım yeni çıktı

Hak söyleyen evvel dahi menfûr idi gerçi
Hainlere amma ki riayet yeni çıktı

Her ne kadar doğruyu söyleyenler de önceleri nefretle karşılanmışsa da 

Hainlere uyma yeni çıktı

Evrak ile ilân olunur cümle nizâmât
Elfâz ile terfîh-i ra'iyyet yeni çıktı

Bütün düzenlemeler bazı kâğıtlar ile ilan olunur, 

Söz ile halkın refaha eriştirilmesi ise yeni çıktı

İsnâd-ı ta'assub olunur merd-i gayûra
Dinsizlere tevcîh-i reviyyet yeni çıktı

Gayretli kişiler taassupla suçlanırken 

Dinsizlere özgü derin düşünce yeni çıktı

İslam imiş devlete pâ-bend-i terakki
Evvel yoğ idi işbu rivâyet yeni çıktı

Devletin yükselmesine engel olan İslamiyet imiş, 

Önceleri yoktu, bu rivayet yeni çıktı

Milliyyeti nisyan ederek her işimizde 

Efkâr-ı Firenge tebaiyyet yeni çıktı

Her işimizde millî benliğimizi unutarak

Batı düşüncesine körü körüne bağlılık yeni çıktı

Eyvah bu bâzîçede bizler yine yandık
Zîra ki ziyan ortada bilmem ne kazandık

Eyvah bu oyunda bizler yine yandık, 

Çünkü zarar ortada bu konuda bilmem biz ne kazandık